Publicystyka
“Okrągły Stół” tylko dla właścicieli mieszkań?
W dniu 11 stycznia 2023 r. Rzecznik Praw Obywatelskich Marcin Wiącek zwrócił się do Ministra rozwoju i technologii Waldemara Budy z pytaniem o puste mieszkania, których właściciele nie chcą wynajmować. Choć cieszy, że ogromny problem społeczny związany z niedostępnością mieszkań zaczyna wreszcie docierać do świadomości Rzecznika, w sposób bardzo charakterystyczny dla naszych czasów znalazł on sposób, żeby za obecny stan rzeczy obwinić lokatorów.
Jak napisał Marcin Wiącek:
Do Rzecznika Praw Obywatelskich docierają sygnały obywateli wskazujące na problemy z wynajmem lokali mieszkalnych na wolnym rynku. Informacje te potwierdzają także doniesienia medialne. Wynika z nich, że znaczna część prywatnego zasobu mieszkaniowego nie jest wykorzystywana. […] Mieszkania […] obecnie stoją puste. […]
Zdaniem wnioskodawców jest to spowodowane zbyt szeroką ustawową ochroną praw lokatorów i słabszą ochroną praw właściciela mieszkania. Właściciele obawiają się problemów związanych z nierzetelnym lokatorem, który nie będzie płacił za lokal i nie będzie chciał go opuścić. […] Dlatego też wielu właścicieli, w obawie przed nadużyciem przez potencjalnych nieuczciwych najemców przysługującej im ochrony praw lokatorów, nie przeznacza swego mieszkania na wynajem. […] Ochrona praw lokatorów nie może następować, tak jak to się działo dotychczas, przede wszystkim kosztem właścicieli.
Znane z obrony landlordów stowarzyszenie Mieszkanicznik skorzystało z uwagi medialnej związanej z listem RPO, by wystosować własny list do Premiera. W swoim liście stowarzyszenie obwinia lokatorów o zaleganie z czynszem i niszczenie lokali i żąda ograniczenia ochrony lokatorów i dalszej erozji uprawnień zawartych w ustawie o ochronie ich praw. Stowarzyszenie żąda możliwości natychmiastowego wypowiedzenia umowy najmu, przyspieszenia eksmisji i konsekwencji karnych dla lokatorów. W charakterystyczny sposób nie wspomina słowem o dzikich eksmisjach, do których dopuszcza się wielu właścicieli mieszkań i rażących przestępstwach popełnianych przez wielu z nich w poczuciu całkowitej bezkarności. Niektóre środowiska właścicieli posuwaja się nawet do postulatu, żeby zabronić doradzania lokatorom, jak przedłużyć procedurę eksmisyjną.
Piotr Uściński, wiceminister rozwoju i technologii, po konsultacjach z Ministerstwem Sprawiedliwości, zaproponował zorganizowanie “okrągłego stołu”, by ostatecznie rozwiązać kwestię lokatorską. Ministerstwo chętnie zaprosiło do współpracy stowarzyszenia reprezentujące właścicieli mieszkań, ale brak informacji o tym, by ktokolwiek miał reprezentować stronę lokatorską.
Problem niedostatecznego wykorzystania zasobu mieszkaniowego jest realny. W skali całej Polski, ubiegłoroczny spis powszechny wykazał że 12,1%, czyli 1,86 mln mieszkań w całym kraju było pustych. Wygląda jednak na to, że rządzący po 20 latach nieudanych reform wciąż odzierających lokatorów z najbardziej podstawowych praw nadal nie mają żadnego pomysłu, jak rozwiązać problem mieszkaniowy. Udaje im się tylko podążać z prądem i nadal obwiniać lokatorów za tragiczną sytuację, w której zostali postawieni.
Poniżej przytaczamy fragmenty książki przygotowywanej przez Zenobię Żaczek i Laurę Akai o historii zaplanowanej katastrofy mieszkaniowej. Fragmenty dotyczące 20-lecia deform ustawy o ochronie praw lokatorów, a zwłaszcza ich uzasadnienia, dostarczają wiele materiału do refleksji.
Złożono projekt uchwały zmieniającej kryterium dochodowe najmu
W czwartek 5 stycznia b.r., Radni złożyli projekt zmieniający kryterium dochodowe uprawniające do najmu mieszkań komunalnych i socjalnych ze zasobów Miasta. Przypomnijmy, że Komitet Obrony Praw Lokatorów przygotował taki projekt i w zeszłym tygodniu wysłał go do wszystkich radnych, prosząc ich o wsparcie.
Tu znajduje się tekst naszej propozycji.
Projekt będzie dyskutowany na sesji Rady Warszawy, która odbędzie się w dniu 12 stycznia. Nasz projekt został przez Radnych nieco zmieniony. Wszystkie kryteria dochodowe zostały podwyższone, jednak nasza propozycja zakładała ustalenie poziomu kryterium dla lokali komunalnych na nieco wyższym poziomie. Uważamy, że nasze propozycje były odpowiednie, gdyż z propozycji Radnych wynika, że:
- osoba samotna zarabiająca minimalne wynagrodzenie może kwalifikować się do najmu, ale dwie osoby zarabiające minimalne wynagrodzenie już nie,
- osoby, które pozostają na wolnym rynku mogą po odliczeniu czynszu mieć do dyspozycji mniej niż minimum socjalne i nadal nie kwalifikować się do najmu mieszkania z zasobów Miasta,
- Radni nie chcą zlikwidować kryterium metrażowego, co oznacza, że wiele osób, szczególnie tych, które mieszkają poza zasobem Miasta i których nie stać na czynsz rynkowy, nie będzie kwalifikować się do najmu z powodu przekroczenia kryterium metrażowego.
Ten ostatni punkt wydaje nam się bardzo ważny, ponieważ na dyżury Komitetu wciąż przychodzi wiele osób, które otrzymały odmowy przyznania lokalu z powodu przekroczenia kryterium metrażowego, czasem ledwie o kilkadziesiąt centymetrów! Jednocześnie tych osób nie stać na dalszy najem mieszkania na wolnym rynku w związku z podwyżkami czynszów.
Choć urzędnicy miejskiego Biura Polityki Lokalowej twierdzą, że zarządy Dzielnic mogą pominąć kryterium metrażowe w szczególnych przypadkach, w rzeczywistości tak się nie dzieje. Na potwierdzenie tego faktu, przytaczamy zanonimizowany fragment dokumentu z taką odmową z dzielnicy Wola:
Oczywiście cieszymy się, że projekt zmian w Uchwale został zgłoszony. To jednak nie wystarczy. Musimy dalej naciskać na zmiany i kolejny raz ostrzegamy, że obecna polityka mieszkaniowa miast skazuje wiele rodzin na niepewność, mieszkaniowe ubóstwo, spiralę zadłużenia i w konsekwencji na bezdomność.
Skomentuj Złożono projekt uchwały zmieniającej kryterium dochodowe najmu
Kryterium dochodowe musi zostać podwyższone!
Komitet Obrony Praw Lokatorów wystosował do Radnych miasta stołecznego Warszawy apel w sprawie podwyższenia kryterium dochodowego uprawniającego do najmu lokalu z zasobów miasta.
Wraz z kryzysem dostępności zasobów mieszkaniowych na rynku prywatnym i znacznym wzrostem czynszów komercyjnych, a także wzrostem wynagrodzenia minimalnego, kryteria dochodowe uprawniające do najmu lokali z zasobu m. st. Warszawy stały się rażąco nieadekwatne. Aktualny sposób obliczania dochodu nie nadąża za rosnącymi kosztami wynajmu i nie umożliwia realnego rozpoznania gospodarstw domowych potrzebujących pomocy mieszkaniowej. Co do zasady, pomoc mieszkaniową powinny otrzymywać wszystkie gospodarstwa domowe, które nie są w stanie sprostać wysokości czynszów rynkowych bez uszczerbku dla innych koniecznych wydatków.
Komitet Obrony Praw Lokatorów sporządził propozycję nowelizacji Uchwały Rady Miasta z dnia 5 grudnia 2019 r. w sprawie zasad wynajmowania lokali wchodzących w skład mieszkaniowego zasobu miasta stołecznego Warszawy i przedstawił kalkulację kryteriów dochodowych, które by były adekwatne do aktualnych potrzeb. Mamy nadzieję, że Radni zapoznają się z projektem i rozważą nowelizację nieżyciowych przepisów.
Poniżej przedstawiamy propozycję zmian wysłaną do Radnych.
Lokatorski rok 2022
Wspominając mijający 2022 rok, przyjrzyjmy się najważniejszym wydarzeniom, które miały wpływ na życie lokatorów.
Walka o centralne ogrzewanie w kamienicach uwolnionych od roszczeń
Pierwsze, mroźne miesiące roku rozpoczęły się od protestu lokatorów kamienic pozbawionych centralnego ogrzewania na warszawskiej Pradze. Pomimo wygaszenia roszczeń w 2021 r., władze miasta i dzielnic nadal powoływały się na rzekome roszczenia, żeby uzasadnić swoją bezczynność w sprawie podłączania miejskich kamienic do sieci centralnego ogrzewania.
Lokatorzy kamienic przy ul. Brzeskiej, Grajewskiej, Grodzieńskiej, Małej, Środkowej, Siedleckiej, Wileńskiej, Wołomińskiej i Ząbkowskiej protestowali domagając się transparentności w procesie podłączenia kamienic do sieci ciepłowniczej i informacji, które kamienice będą podłączone i kiedy. Choć miejscy urzędnicy zaczęli się chwalić podłączeniami budynków na ul. Brzeskiej, Szwedzkiej, Wileńskiej i Ząbkowskiej, problem centralnego ogrzewania w kamienicach uratowanych spod złodziejskiej reprywatyzacji do końca 2022 roku nie został rozwiązany i ich mieszkańcy nadal są skazani na niezwykle kosztowne ogrzewanie się prądem.
Wyższe koszty energii
Zaniedbania władz w zakresie podłączenia centralnego ogrzewania odbiły się na kieszeni lokatorów, wraz ze wzrostem cen węgla i gazu spowodowanym wojną w Ukrainie. Koszty energii elektrycznej dla gospodarstw domowych mogą w nadchodzącym roku wzrosnąć o co najmniej 180%. Tzw. “Tarcza Solidarnościowa” oferowana przez rząd nie będzie tu bardzo pomocna, ze względu na ograniczenie gwarancji niezmienionych stawek tylko dla tych, którzy zużywają do 2 tys. kWh rocznie. Tymczasem lokatorzy ogrzewający się wyłącznie prądem w starych kamienicach, pozbawionych ocieplenia, szczelnych okien, czy nawet tynków bez trudu zużywają znacznie więcej. Według danych GUS w 2018 roku w celach grzewczych z energii elektrycznej korzystało 5,1 proc. gospodarstw domowych, czyli 760 tys. Ich średnie roczne zużycie wynosi 3,7 tys. kWH rocznie, co oznacza, że niemal połowa ich rachunku będzie poza gwarantowaną stawką.
Lokatorski rok 2022 – czytaj dalej …Ogromne podwyżki czynszów dotkną niektórych lokatorów
W lutym 2019 r. Komitet Obrony Praw Lokatorów zorganizował protest przeciw planowanym wówczas podwyżkom czynszów. Zmiany prawa zostały zatwierdzone z małymi ustępstwami, na które zgodził się Senat, choć były problematyczne i nie odpowiadały oczekiwaniom lokatorów. Przepisy weszły w życie w kwietniu 2019 r. i zaczną niebawem dotykać lokatorów, którzy podpisali umowy najmu po tej dacie. Lokatorzy, którzy zarabiają powyżej kwoty kryterium dochodowego będą musieli płacić czynsze nawet w wysokości 57 zł za metr kwadratowy w Warszawie.
Ustawa, sponsorowana przez Prawo i Sprawiedliwość, forsowana była przez Sekretarza Stanu Kazimierza Smolińskiego, który twierdził podczas posiedzeń sejmowych, że w mieszkaniach komunalnych mieszkają osoby zarabiające 10 tys. i że „nie ma społecznego przyzwolenia na to”. Sekretarz Stanu nie miał oczywiście żadnych danych na poparcie tego poglądu. Chodziło tylko o pretekst, by dokręcić śrubę lokatorom zarabiającym pensję minimalną lub niewiele więcej. Kryteria dochodowe są ustawione na tak niskim poziomie, że nawet dwie osoby zarabiające pensję minimalną są narażone na drastyczne podwyżki czynszów.
Ogromne podwyżki czynszów dotkną niektórych lokatorów – czytaj dalej …1 komentarz na temat Ogromne podwyżki czynszów dotkną niektórych lokatorów
Eksmisja przez rewitalizację? Przypadek Wileńskiej 7
Czy lokatorzy kamienicy położonej przy ul. Wileńskiej 7 zostaną wysiedleni bez możliwości powrotu? Niestety na to wygląda, co kłóci się z szumnymi zapowiedziami Miasta o przeznaczeniu tego obszaru do rewitalizacji na potrzeby społeczności lokalnej.
A miało być tak pięknie. Zintegrowany Program Rewitalizacji m.st. Warszawy został zaplanowany na lata 2015-2022, a przedsięwzięcia miały się koncentrować na obszarach Kamionka, Nowej i Starej Pragi, Szmulowizny, Targówka Mieszkaniowego i Fabrycznego. Jak możemy przeczytać w Załączniku do Uchwały Nr XXXIII/809/2016 Rady m.st. Warszawy z dnia 25.08.2016 r. zmieniającej uchwałę w sprawie przyjęcia Zintegrowanego Programu Rewitalizacji m.st. Warszawy do 2022 roku, rewitalizacja stanowi proces wyprowadzania ze stanu kryzysowego obszarów zdegradowanych poprzez działania integrujące interwencję na rzecz społeczności lokalnej, przestrzeni i lokalnej gospodarki, skoncentrowane terytorialnie, prowadzone przez interesariuszy tego procesu, na podstawie programu rewitalizacji. Brzmi fajnie? Żeby było jeszcze lepiej, w październiku 2021 r. odbyły się konsultacje społeczne dotyczące obszaru rewitalizacji, tak aby wszyscy jego “interesariusze” (czyli np. mieszkańcy) mogli zabrać głos. Wileńska 7 została włączona do obszaru rewitalizacji w wyniku konsultacji społecznych.
Eksmisja przez rewitalizację? Przypadek Wileńskiej 7 – czytaj dalej …Skomentuj Eksmisja przez rewitalizację? Przypadek Wileńskiej 7
Co wynika ze zmian ustawodawczych dotyczących obywateli Ukrainy?
Zmiany legislacyjne dotyczące warunków mieszkaniowych dla obywateli Ukrainy, którzy przybyli do Polski po wybuchu wojny w Ukrainie (czyli po 24 lutego 2022 r.), zostały określone w Ustawie z dnia 12 marca 2022 r. o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa, oraz w nowelizacji z dnia 17 marca 2022 r. Uchwały w sprawie zasad wynajmowania lokali wchodzących w skład mieszkaniowego zasobu miasta stołecznego Warszawy.
Co wynika ze zmian ustawodawczych dotyczących obywateli Ukrainy? – czytaj dalej …Skomentuj Co wynika ze zmian ustawodawczych dotyczących obywateli Ukrainy?
Pustostany, uchodźcy i neoliberalna polityka
Z ciekawością przeczytaliśmy o pomyśle wyremontowania warszawskich pustostanów dla uchodźców z Ukrainy.
Pomysłodawcy (m.in. były pracownik odpowiedzialny za przekaz w mediach społecznościowych dla Zakładu Gospodarowania Nieruchomościami) wyszli z tym apelem do mediów. W materiałach prasowych czytamy też, że aktywiści lokatorscy apelują od lat o remonty pustostanów.
Pustostany, uchodźcy i neoliberalna polityka – czytaj dalej …1 komentarz na temat Pustostany, uchodźcy i neoliberalna polityka
Kwestia roszczeń a podłączenie centralnego ogrzewania
W dniu 11 stycznia b.r. odbyło się spotkanie Branżowej Komisji Dialogu Społecznego, które dotyczyło kwestii podłączenia centralnego ogrzewania do budynków z tzw. “roszczeniami” – szczególnie w kontekście dzielnicy Praga-Północ. W spotkaniu uczestniczyły m.in. przedstawicielki Komitetu Obrony Praw Lokatorów, oraz ze strony Miasta, pani Bożena Salich, dyrektor praskiego Zakładu Gospodarowania Nieruchomościami, oraz pan Wojciech Latocha, dyrektor Biura Spraw Dekretowych.
Uczestnicząc w tym spotkaniu, miałyśmy nadzieję uzyskać odpowiedzi na liczne pytania, które stawiają nam mieszkańcy dzielnicy, w tym:
- Czy roszczenia do kamienic zostały wreszcie umorzone w wyniku nowelizacji Kodeksu Postępowania Administracyjnego?
- Czy mogą wreszcie się rozpocząć remonty praskich kamienic dotąd zaniedbywanych pod pretekstem tzw. “roszczeń”, w szczególności w zakresie podłączenia do sieci centralnego ogrzewania?
Skomentuj Kwestia roszczeń a podłączenie centralnego ogrzewania
Lokatorski rok 2021
Tradycyjnie już, przedstawiamy najważniejsze z punktu widzenia lokatorów wydarzenia mijającego roku.
Dzikie eksmisje
Kolejny rok trwania pandemii obfitował w niezliczone nielegalne działania właścicieli nieruchomości, mające na celu zmuszenie najemców do opuszczenia lokalu. Sprawy tego typu były nam zgłaszane z całego kraju. W dziesiątkach przypadków Komitet Obrony Praw Lokatorów był w stanie powstrzymać właścicieli i uniemożliwić im nielegalne działania. Doradzaliśmy lokatorom od strony prawnej, jak i uczestniczyliśmy w blokadach eksmisji i dokumentowaliśmy zdarzenia na terenie całego kraju.
Lokatorski rok 2021 – czytaj dalej …
