Publicystyka
Dzikie eksmisje pozostają bezkarne
Jedni właściciele łamią prawo. Inni stworzyli lobby, by zwiększyć swoje uprawnienia.
Dzika eksmisja
Dzień 22 marca, Warszawa. Ok. godz. 15:00 ktoś dzwoni do Komitetu, że trwa próba dzikiej eksmisji. Niestety, takie telefony otrzymujemy po kilka razy w tygodniu, z obszaru całej Polski.
Najpierw fakty. Lokatorka zamieszkuje w lokalu od 2021 roku, regularnie płaci czynsz i ma umowę najmu na czas określony, która kończy się w 2026 roku. W czasie trwania umowy doszło do zmiany właścicielki w wyniku sprawy spadkowej. Prawo jest w tej sytuacji dość jasne: istniejąca umowa najmu zachowuje ważność i jej stroną staje się nowy właściciel. Ten, z kolei, ma prawo wypowiedzieć umowę zgodnie z zasadami określonymi w Kodeksie cywilnym i Ustawie o ochronie praw lokatorów.
Zawieranie umowy to poważna sprawa. Nie jest tak, jak sobie wyobrażają niektórzy landlordzi, że umowę można po prostu wypowiedzieć w każdej chwili i momentalne wyrzucić lokatorów na bruk. Lokatorzy potrzebują stabilności i nie mogą po prostu wylądować na ulicy. Zwłaszcza, jeśli mają aktualną umowę najmu i płacą czynsz, do którego zobowiązuje ich ta umowa.
Przebieg zdarzenia
Niestety prawie doszło do wyrzucenia lokatorki na bruk. W ciągu dnia, gdy większość ludzi pracuje, bandyci wynajęci przez właścicielkę wdarli się do mieszkania. To było pierwsze naruszenie prawa (naruszenie miru domowego z art. 193 kk). Szczęściem w nieszczęściu było to, że lokatorka akurat była w mieszkaniu, gdyż w innym przypadku zostałaby na noc na ulicy. Zamki zostały zmienione, więc lokatorka nie miałaby dostępu do swoich rzeczy i faktycznie zostałaby eksmitowana na dziko.
Dzikie eksmisje pozostają bezkarne – czytaj dalej …Ile osób jest pokrzywdzonych przez kryterium metrażowe?
Biuro Polityki Lokalowej udostępniło dane dotyczące liczby odmów przyznania lokali ze względu na kryteria dochodowe i metrażowe. Zbieranie tych danych było jednym z postulatów organizacji lokatorskich. Dane zaprezentowane przez Biuro dotyczą lat 2020 i 2021. Dane za 2022 r. nie są jeszcze dostępne. Jakie to są liczby?
Według danych BPL, w 2020 r. przekroczenie kryterium metrażowego spowodowało odrzucenie 303 wniosków o lokal we wszystkich dzielnicach. W 2021 r. było to już 588 odrzuconych wniosków.
Dane te można porównać z liczbą 1544 gospodarstw domowych pozytywnie zweryfikowanych do najmu lokalu komunalnego, które oczekiwały na przyznanie lokalu w 2020 r., oraz liczbą 1226 oczekujących gospodarstw w 2021 r. W przypadku najmu lokali socjalnych, w 2020 r. oczekiwało 2006 gospodarstw domowych, a w 2021 r. 1655 gospodarstw.
Największe zaległości w realizacji wniosków występowały w dzielnicach Praga-Północ, Praga-Południe i Ochota.
Kryterium metrażowe uprawniające do najmu lokalu wynosi obecnie w Warszawie 10m2 na pierwszą osobę, 14m2 na dwie osoby i 6m2 na każdą kolejną. Dodatkowe obostrzenia dotyczące długości trwania umowy najmu obowiązują w przypadku wynajmowania pokoi o takiej powierzchni. Bardzo trudno jest znaleźć lokale na tyle małe, żeby spełnić kryterium metrażowe. Co gorsza, bardzo często potrzebujące rodziny nie mogą już sobie pozwolić na najem lokali na rynku komercyjnym ze względu na znaczące podwyżki czynszów. Jednak otrzymują odmowy pomocy mieszkaniowej, nawet w przypadku przekroczenia kryterium metrażowego o kilkadziesiąt centymetrów!
Zarządy dzielnic są w zakresie kryterium metrażowego zupełnie bezlitosne, a kryteria przyznawania lokali zostały tak nakreślone przez Radę Warszawy, by odmawiać lokali jak największej liczbie potrzebujących Warszawiaków.
Skomentuj Ile osób jest pokrzywdzonych przez kryterium metrażowe?
Komentarz do ostatnich działań RPO oraz organizacji właścicieli mieszkań
Dożyliśmy czasów, w których przeciętna osoba jest coraz bardziej świadoma poważnych problemów na rynku najmu. Najemcy mają ogromne trudności ze znalezieniem mieszkania na które ich będzie stać, a właściciele mieszkań twierdzą, że boją się wynajmować, bo przeskadzają im prawa lokatorów.
Ostatni list Rrzecznika Praw Obywatelskich do Ministerstwa Rozwoju wskazuje na to, że rząd kolejny raz zamierza wziąć pod uwagę głosy właścicieli, którzy chcą dalej osłabić istniejące prawa lokatorów. Należy się spodziewać, że dojdzie do kolejnych prób zmiany prawa na korzyć wynajmujących. To nie jest nic nowego, zważywszy jaki jest kierunek zmian od ponad 20 lat. Kolejna próba deregulacji rynku najmu nie jest zaskoczeniem.
Dziś publikujemy fragmenty naszej przyszłej książki, dotyczące historii prób zmian praw lokatorów.
Uczciwa rozmowa o zmianach w ustawie o ochronie praw lokatorów musiałaby brać pod uwagę brak zasobów mieszkaniowych o dostępnych cenach i odnieść się do długoterminowego kryzysu mieszkaniowego, z którym mamy do czynienia w Polsce.
Media koncentrują się na problemach z najemcami, ale musimy mieć swiadomość, że wynajmujący niezwykle często nadużywają swojej pozycji wobec ludzi, którzy potrzebują dachu nad główą. Do Komitetu Obrony Praw Lokatorów regularnie przychodzą lokatorzy skarżący się na nielegalne klauzule w umowach, właścicieli, którzy z dnia na dzień zmieniają warunki umowy, czy ignorują ich zapisy, obciążają lokatorów problemami wynikającymi ze złego stanu mieszkania w momencie podpisywania umowy, odmawiają zwrotu kaucji pod różnymi pretekstami, zrywają umowy przed terminem, nękają lokatorów, a nawet przeprowadzają dzikie eksmisje, nawet wtedy, gdy lokatorzy płacą zawyżone stawki czynszu. Właściciele mieszkań mogą twierdzić, że te nie są typowe sytuacje, ale czemu w takim razie przedstawiają sytuacje, w których mniejszość lokatorów zachowuje się nieuczciwie jako normę, a nie pożałowania godny wyjątek?
Komentarz do ostatnich działań RPO oraz organizacji właścicieli mieszkań – czytaj dalej …1 komentarz na temat Komentarz do ostatnich działań RPO oraz organizacji właścicieli mieszkań
“Okrągły Stół” tylko dla właścicieli mieszkań?
W dniu 11 stycznia 2023 r. Rzecznik Praw Obywatelskich Marcin Wiącek zwrócił się do Ministra rozwoju i technologii Waldemara Budy z pytaniem o puste mieszkania, których właściciele nie chcą wynajmować. Choć cieszy, że ogromny problem społeczny związany z niedostępnością mieszkań zaczyna wreszcie docierać do świadomości Rzecznika, w sposób bardzo charakterystyczny dla naszych czasów znalazł on sposób, żeby za obecny stan rzeczy obwinić lokatorów.
Jak napisał Marcin Wiącek:
Do Rzecznika Praw Obywatelskich docierają sygnały obywateli wskazujące na problemy z wynajmem lokali mieszkalnych na wolnym rynku. Informacje te potwierdzają także doniesienia medialne. Wynika z nich, że znaczna część prywatnego zasobu mieszkaniowego nie jest wykorzystywana. […] Mieszkania […] obecnie stoją puste. […]
Zdaniem wnioskodawców jest to spowodowane zbyt szeroką ustawową ochroną praw lokatorów i słabszą ochroną praw właściciela mieszkania. Właściciele obawiają się problemów związanych z nierzetelnym lokatorem, który nie będzie płacił za lokal i nie będzie chciał go opuścić. […] Dlatego też wielu właścicieli, w obawie przed nadużyciem przez potencjalnych nieuczciwych najemców przysługującej im ochrony praw lokatorów, nie przeznacza swego mieszkania na wynajem. […] Ochrona praw lokatorów nie może następować, tak jak to się działo dotychczas, przede wszystkim kosztem właścicieli.
Znane z obrony landlordów stowarzyszenie Mieszkanicznik skorzystało z uwagi medialnej związanej z listem RPO, by wystosować własny list do Premiera. W swoim liście stowarzyszenie obwinia lokatorów o zaleganie z czynszem i niszczenie lokali i żąda ograniczenia ochrony lokatorów i dalszej erozji uprawnień zawartych w ustawie o ochronie ich praw. Stowarzyszenie żąda możliwości natychmiastowego wypowiedzenia umowy najmu, przyspieszenia eksmisji i konsekwencji karnych dla lokatorów. W charakterystyczny sposób nie wspomina słowem o dzikich eksmisjach, do których dopuszcza się wielu właścicieli mieszkań i rażących przestępstwach popełnianych przez wielu z nich w poczuciu całkowitej bezkarności. Niektóre środowiska właścicieli posuwaja się nawet do postulatu, żeby zabronić doradzania lokatorom, jak przedłużyć procedurę eksmisyjną.
Piotr Uściński, wiceminister rozwoju i technologii, po konsultacjach z Ministerstwem Sprawiedliwości, zaproponował zorganizowanie “okrągłego stołu”, by ostatecznie rozwiązać kwestię lokatorską. Ministerstwo chętnie zaprosiło do współpracy stowarzyszenia reprezentujące właścicieli mieszkań, ale brak informacji o tym, by ktokolwiek miał reprezentować stronę lokatorską.
Problem niedostatecznego wykorzystania zasobu mieszkaniowego jest realny. W skali całej Polski, ubiegłoroczny spis powszechny wykazał że 12,1%, czyli 1,86 mln mieszkań w całym kraju było pustych. Wygląda jednak na to, że rządzący po 20 latach nieudanych reform wciąż odzierających lokatorów z najbardziej podstawowych praw nadal nie mają żadnego pomysłu, jak rozwiązać problem mieszkaniowy. Udaje im się tylko podążać z prądem i nadal obwiniać lokatorów za tragiczną sytuację, w której zostali postawieni.
Poniżej przytaczamy fragmenty książki przygotowywanej przez Zenobię Żaczek i Laurę Akai o historii zaplanowanej katastrofy mieszkaniowej. Fragmenty dotyczące 20-lecia deform ustawy o ochronie praw lokatorów, a zwłaszcza ich uzasadnienia, dostarczają wiele materiału do refleksji.
Złożono projekt uchwały zmieniającej kryterium dochodowe najmu
W czwartek 5 stycznia b.r., Radni złożyli projekt zmieniający kryterium dochodowe uprawniające do najmu mieszkań komunalnych i socjalnych ze zasobów Miasta. Przypomnijmy, że Komitet Obrony Praw Lokatorów przygotował taki projekt i w zeszłym tygodniu wysłał go do wszystkich radnych, prosząc ich o wsparcie.
Tu znajduje się tekst naszej propozycji.
Projekt będzie dyskutowany na sesji Rady Warszawy, która odbędzie się w dniu 12 stycznia. Nasz projekt został przez Radnych nieco zmieniony. Wszystkie kryteria dochodowe zostały podwyższone, jednak nasza propozycja zakładała ustalenie poziomu kryterium dla lokali komunalnych na nieco wyższym poziomie. Uważamy, że nasze propozycje były odpowiednie, gdyż z propozycji Radnych wynika, że:
- osoba samotna zarabiająca minimalne wynagrodzenie może kwalifikować się do najmu, ale dwie osoby zarabiające minimalne wynagrodzenie już nie,
- osoby, które pozostają na wolnym rynku mogą po odliczeniu czynszu mieć do dyspozycji mniej niż minimum socjalne i nadal nie kwalifikować się do najmu mieszkania z zasobów Miasta,
- Radni nie chcą zlikwidować kryterium metrażowego, co oznacza, że wiele osób, szczególnie tych, które mieszkają poza zasobem Miasta i których nie stać na czynsz rynkowy, nie będzie kwalifikować się do najmu z powodu przekroczenia kryterium metrażowego.
Ten ostatni punkt wydaje nam się bardzo ważny, ponieważ na dyżury Komitetu wciąż przychodzi wiele osób, które otrzymały odmowy przyznania lokalu z powodu przekroczenia kryterium metrażowego, czasem ledwie o kilkadziesiąt centymetrów! Jednocześnie tych osób nie stać na dalszy najem mieszkania na wolnym rynku w związku z podwyżkami czynszów.
Choć urzędnicy miejskiego Biura Polityki Lokalowej twierdzą, że zarządy Dzielnic mogą pominąć kryterium metrażowe w szczególnych przypadkach, w rzeczywistości tak się nie dzieje. Na potwierdzenie tego faktu, przytaczamy zanonimizowany fragment dokumentu z taką odmową z dzielnicy Wola:
Oczywiście cieszymy się, że projekt zmian w Uchwale został zgłoszony. To jednak nie wystarczy. Musimy dalej naciskać na zmiany i kolejny raz ostrzegamy, że obecna polityka mieszkaniowa miast skazuje wiele rodzin na niepewność, mieszkaniowe ubóstwo, spiralę zadłużenia i w konsekwencji na bezdomność.
Skomentuj Złożono projekt uchwały zmieniającej kryterium dochodowe najmu
Kryterium dochodowe musi zostać podwyższone!
Komitet Obrony Praw Lokatorów wystosował do Radnych miasta stołecznego Warszawy apel w sprawie podwyższenia kryterium dochodowego uprawniającego do najmu lokalu z zasobów miasta.
Wraz z kryzysem dostępności zasobów mieszkaniowych na rynku prywatnym i znacznym wzrostem czynszów komercyjnych, a także wzrostem wynagrodzenia minimalnego, kryteria dochodowe uprawniające do najmu lokali z zasobu m. st. Warszawy stały się rażąco nieadekwatne. Aktualny sposób obliczania dochodu nie nadąża za rosnącymi kosztami wynajmu i nie umożliwia realnego rozpoznania gospodarstw domowych potrzebujących pomocy mieszkaniowej. Co do zasady, pomoc mieszkaniową powinny otrzymywać wszystkie gospodarstwa domowe, które nie są w stanie sprostać wysokości czynszów rynkowych bez uszczerbku dla innych koniecznych wydatków.
Komitet Obrony Praw Lokatorów sporządził propozycję nowelizacji Uchwały Rady Miasta z dnia 5 grudnia 2019 r. w sprawie zasad wynajmowania lokali wchodzących w skład mieszkaniowego zasobu miasta stołecznego Warszawy i przedstawił kalkulację kryteriów dochodowych, które by były adekwatne do aktualnych potrzeb. Mamy nadzieję, że Radni zapoznają się z projektem i rozważą nowelizację nieżyciowych przepisów.
Poniżej przedstawiamy propozycję zmian wysłaną do Radnych.
Lokatorski rok 2022
Wspominając mijający 2022 rok, przyjrzyjmy się najważniejszym wydarzeniom, które miały wpływ na życie lokatorów.
Walka o centralne ogrzewanie w kamienicach uwolnionych od roszczeń
Pierwsze, mroźne miesiące roku rozpoczęły się od protestu lokatorów kamienic pozbawionych centralnego ogrzewania na warszawskiej Pradze. Pomimo wygaszenia roszczeń w 2021 r., władze miasta i dzielnic nadal powoływały się na rzekome roszczenia, żeby uzasadnić swoją bezczynność w sprawie podłączania miejskich kamienic do sieci centralnego ogrzewania.
Lokatorzy kamienic przy ul. Brzeskiej, Grajewskiej, Grodzieńskiej, Małej, Środkowej, Siedleckiej, Wileńskiej, Wołomińskiej i Ząbkowskiej protestowali domagając się transparentności w procesie podłączenia kamienic do sieci ciepłowniczej i informacji, które kamienice będą podłączone i kiedy. Choć miejscy urzędnicy zaczęli się chwalić podłączeniami budynków na ul. Brzeskiej, Szwedzkiej, Wileńskiej i Ząbkowskiej, problem centralnego ogrzewania w kamienicach uratowanych spod złodziejskiej reprywatyzacji do końca 2022 roku nie został rozwiązany i ich mieszkańcy nadal są skazani na niezwykle kosztowne ogrzewanie się prądem.
Wyższe koszty energii
Zaniedbania władz w zakresie podłączenia centralnego ogrzewania odbiły się na kieszeni lokatorów, wraz ze wzrostem cen węgla i gazu spowodowanym wojną w Ukrainie. Koszty energii elektrycznej dla gospodarstw domowych mogą w nadchodzącym roku wzrosnąć o co najmniej 180%. Tzw. “Tarcza Solidarnościowa” oferowana przez rząd nie będzie tu bardzo pomocna, ze względu na ograniczenie gwarancji niezmienionych stawek tylko dla tych, którzy zużywają do 2 tys. kWh rocznie. Tymczasem lokatorzy ogrzewający się wyłącznie prądem w starych kamienicach, pozbawionych ocieplenia, szczelnych okien, czy nawet tynków bez trudu zużywają znacznie więcej. Według danych GUS w 2018 roku w celach grzewczych z energii elektrycznej korzystało 5,1 proc. gospodarstw domowych, czyli 760 tys. Ich średnie roczne zużycie wynosi 3,7 tys. kWH rocznie, co oznacza, że niemal połowa ich rachunku będzie poza gwarantowaną stawką.
Lokatorski rok 2022 – czytaj dalej …Ogromne podwyżki czynszów dotkną niektórych lokatorów
W lutym 2019 r. Komitet Obrony Praw Lokatorów zorganizował protest przeciw planowanym wówczas podwyżkom czynszów. Zmiany prawa zostały zatwierdzone z małymi ustępstwami, na które zgodził się Senat, choć były problematyczne i nie odpowiadały oczekiwaniom lokatorów. Przepisy weszły w życie w kwietniu 2019 r. i zaczną niebawem dotykać lokatorów, którzy podpisali umowy najmu po tej dacie. Lokatorzy, którzy zarabiają powyżej kwoty kryterium dochodowego będą musieli płacić czynsze nawet w wysokości 57 zł za metr kwadratowy w Warszawie.
Ustawa, sponsorowana przez Prawo i Sprawiedliwość, forsowana była przez Sekretarza Stanu Kazimierza Smolińskiego, który twierdził podczas posiedzeń sejmowych, że w mieszkaniach komunalnych mieszkają osoby zarabiające 10 tys. i że „nie ma społecznego przyzwolenia na to”. Sekretarz Stanu nie miał oczywiście żadnych danych na poparcie tego poglądu. Chodziło tylko o pretekst, by dokręcić śrubę lokatorom zarabiającym pensję minimalną lub niewiele więcej. Kryteria dochodowe są ustawione na tak niskim poziomie, że nawet dwie osoby zarabiające pensję minimalną są narażone na drastyczne podwyżki czynszów.
Ogromne podwyżki czynszów dotkną niektórych lokatorów – czytaj dalej …1 komentarz na temat Ogromne podwyżki czynszów dotkną niektórych lokatorów
Eksmisja przez rewitalizację? Przypadek Wileńskiej 7
Czy lokatorzy kamienicy położonej przy ul. Wileńskiej 7 zostaną wysiedleni bez możliwości powrotu? Niestety na to wygląda, co kłóci się z szumnymi zapowiedziami Miasta o przeznaczeniu tego obszaru do rewitalizacji na potrzeby społeczności lokalnej.
A miało być tak pięknie. Zintegrowany Program Rewitalizacji m.st. Warszawy został zaplanowany na lata 2015-2022, a przedsięwzięcia miały się koncentrować na obszarach Kamionka, Nowej i Starej Pragi, Szmulowizny, Targówka Mieszkaniowego i Fabrycznego. Jak możemy przeczytać w Załączniku do Uchwały Nr XXXIII/809/2016 Rady m.st. Warszawy z dnia 25.08.2016 r. zmieniającej uchwałę w sprawie przyjęcia Zintegrowanego Programu Rewitalizacji m.st. Warszawy do 2022 roku, rewitalizacja stanowi proces wyprowadzania ze stanu kryzysowego obszarów zdegradowanych poprzez działania integrujące interwencję na rzecz społeczności lokalnej, przestrzeni i lokalnej gospodarki, skoncentrowane terytorialnie, prowadzone przez interesariuszy tego procesu, na podstawie programu rewitalizacji. Brzmi fajnie? Żeby było jeszcze lepiej, w październiku 2021 r. odbyły się konsultacje społeczne dotyczące obszaru rewitalizacji, tak aby wszyscy jego “interesariusze” (czyli np. mieszkańcy) mogli zabrać głos. Wileńska 7 została włączona do obszaru rewitalizacji w wyniku konsultacji społecznych.
Eksmisja przez rewitalizację? Przypadek Wileńskiej 7 – czytaj dalej …Skomentuj Eksmisja przez rewitalizację? Przypadek Wileńskiej 7
Co wynika ze zmian ustawodawczych dotyczących obywateli Ukrainy?
Zmiany legislacyjne dotyczące warunków mieszkaniowych dla obywateli Ukrainy, którzy przybyli do Polski po wybuchu wojny w Ukrainie (czyli po 24 lutego 2022 r.), zostały określone w Ustawie z dnia 12 marca 2022 r. o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa, oraz w nowelizacji z dnia 17 marca 2022 r. Uchwały w sprawie zasad wynajmowania lokali wchodzących w skład mieszkaniowego zasobu miasta stołecznego Warszawy.
Co wynika ze zmian ustawodawczych dotyczących obywateli Ukrainy? – czytaj dalej …Skomentuj Co wynika ze zmian ustawodawczych dotyczących obywateli Ukrainy?
