Co wynika ze zmian ustawodawczych dotyczących obywateli Ukrainy?

Nie radzisz sobie z urzędnikami lub prywatnym właścicielem i potrzebujesz naszej pomocy? Skontaktuj się z nami!

Zmiany legislacyjne dotyczące warunków mieszkaniowych dla obywateli Ukrainy, którzy przybyli do Polski po wybuchu wojny w Ukrainie (czyli po 24 lutego 2022 r.), zostały określone w Ustawie z dnia 12 marca 2022 r. o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa, oraz w nowelizacji z dnia 17 marca 2022 r. Uchwały w sprawie zasad wynajmowania lokali wchodzących w skład mieszkaniowego zasobu miasta stołecznego Warszawy.

Czego dotyczą zmiany?

Zmiany w “Ustawie o pomocy obywatelom Ukrainy”

Zmiany ustawowe na poziomie krajowym wprowadzają wyjątek od przepisu tzw. Tarczy Antykryzysowej. Do obywateli Ukrainy nie będzie mieć zastosowania Art. 15zzu ust 1. Ustawy z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem i zwalczaniem COVID-19. Przepis ten wprowadzał zakaz eksmisji komorniczych w czasie stanu epidemii. Przepisy dotyczące najmu okazjonalnego, które nakazywały wskazanie lokalu, do którego najemca będzie mógł się przeprowadzić w razie eksmisji, również nie będą miały zastosowania.

Co więcej, ustawa wyłącza całkowicie stosowanie Ustawy z dnia 21 czerwca 2001 r. o ochronie praw lokatorów. Oznacza to, że podczas pozwów o eksmisję nie będą rozpatrywane okoliczności uprawniające do otrzymania lokalu socjalnego, a Gminy nie będą zobowiązane do dostarczania nawet lokalu tymczasowego. Komornicy, działając na podstawie art. 1046 ust. 5(1) Kodeksu Postępowania Cywilnego, będą mogli przeprowadzać eksmisje do noclegowni, schronisk lub innej placówki zapewniającej miejsca noclegowe, wskazanej na wniosek komornika przez gminę właściwą ze względu na miejsce położenia lokalu podlegającego opróżnieniu. Będzie to więc w praktyce eksmisja na bruk.

Trudno powiedzieć, czy ta zmiana prawna będzie miała większe znaczenie w praktyce. Od czas wprowadzenia moratorium na eksmisje komornicze rozpowszechniła się bowiem plaga tzw. “dzikich eksmisji”, często dokonywanych w obecności policji, przy całkiem biernej postawie funkcjonariuszy. Czy właściciele mieszkań pragnący eksmitować lokatorów z Ukrainy na bruk będą czekać na wyroki eksmisyjne, czy korzystać z biernej postawy policji i prokuratury i po prostu eksmitować na własny rachunek, nie oglądając się na komorników? W stanie bezprawia, zmiany ustawowe są w pewnym sensie wirtualne. Nazywanie ustawy umożliwiającej eksmisje na bruk “ustawą o pomocy” jest w tej sytuacji jedynie przysłowiową wisienką na torcie.

Zmiany w warszawskiej Uchwale w sprawie zasad wynajmowania lokali

W uchwale dotyczącej zasad wynajmowania lokali mieszkalnych wprowadzono zapisy umożliwiające udostępnianie na czas oznaczony niezasiedlonych lokali jednostkom organizacyjnym m.st. Warszawy odpowiedzialnym za pomoc obywatelom Ukrainy. Szczegółowe zasady dotyczące tej pomocy mieszkaniowej zostaną określone w zarządzeniu Prezydenta. Aby poznać więcej szczegółów, musimy więc poczekać na tekst zarządzenia.

Ponadto, wprowadzono zasadę umożliwiającą wyrażenie lokatorom zgody na udostępnienie wynajmowanego przez nich lokalu socjalnego lub komunalnego obywatelom Ukrainy bez dodatkowego oczynszowania. Zagęszczenie, które powstanie w wyniku takiego użyczenia nie może być jednak powodem do starania się o pomoc mieszkaniową (rozkwaterowanie lub lokal o większej powierzchni) dla rodziny użyczającej lokalu. Jednym słowem, jeśli Miasto na przykład odmawiało komuś pomocy mieszkaniowej z powodu przekroczenia kryterium metrażowego o 50 cm2, przyjęcie pod swój dach obywateli Ukrainy nie zmieni tego faktu.

Rada Warszawy przegłosowała też podczas sesji w dniu 17 marca zwiększenie o 12.440.000 zł planu wydatków bieżących Biura Polityki Lokalowej z przeznaczeniem na remonty pustostanów. Dotąd Rada Warszawy nigdy nie miała takich środków na remonty pustostanów, a Dzielnice uzasadniały wieloletnie kolejki oczekiwania na miejskie lokale “brakiem lokali”. Mieszkańcy dzielnic doskonale zdawali sobie sprawę z faktu, że nie brakowało w zasobie miejskim lokali, tylko chęci ich remontowania. Dlatego bardzo często zajmowali te lokale samowolnie i wobec postawy władz Miasta ciężko się temu dziwić.

Podsumowanie

Podsumowując, zmiany ustawowe wprowadzają dalszą deregulację rynku najmu, korzystając z tzw. “doktryny szoku” by dokonywać dalszej erozji praw najemców i zwiększać zakres dopuszczalności eksmisji na bruk. Dzieje się to niezależnie od faktycznego wzrostu bezprawia eksmisyjnego, na który organy ścigania zupełnie nie reagują. Wieloletnie ignorowanie potrzeb lokatorów przez samorządy i wprowadzanie rozróżnienia narodowościowego w pierwszeństwie przyznawania wyremontowanych pustostanów spowoduje wzrost nastrojów nietolerancji i nacjonalizmu. Czeka nas więc okres jeszcze większego bezprawia i zdziczenia stosunków najmu.

Jak możesz pomóc?