Komentarz do ostatnich działań RPO oraz organizacji właścicieli mieszkań

Dożyliśmy czasów, w których przeciętna osoba jest coraz bardziej świadoma poważnych problemów na rynku najmu. Najemcy mają ogromne trudności ze znalezieniem mieszkania na które ich będzie stać, a właściciele mieszkań twierdzą, że boją się wynajmować, bo przeskadzają im prawa lokatorów.

Ostatni list Rrzecznika Praw Obywatelskich do Ministerstwa Rozwoju wskazuje na to, że rząd kolejny raz zamierza wziąć pod uwagę głosy właścicieli, którzy chcą dalej osłabić istniejące prawa lokatorów. Należy się spodziewać, że dojdzie do kolejnych prób zmiany prawa na korzyć wynajmujących. To nie jest nic nowego, zważywszy jaki jest kierunek zmian od ponad 20 lat. Kolejna próba deregulacji rynku najmu nie jest zaskoczeniem.

Dziś publikujemy fragmenty naszej przyszłej książki, dotyczące historii prób zmian praw lokatorów.

Uczciwa rozmowa o zmianach w ustawie o ochronie praw lokatorów musiałaby brać pod uwagę brak zasobów mieszkaniowych o dostępnych cenach i odnieść się do długoterminowego kryzysu mieszkaniowego, z którym mamy do czynienia w Polsce.

Media koncentrują się na problemach z najemcami, ale musimy mieć swiadomość, że wynajmujący niezwykle często nadużywają swojej pozycji wobec ludzi, którzy potrzebują dachu nad główą. Do Komitetu Obrony Praw Lokatorów regularnie przychodzą lokatorzy skarżący się na nielegalne klauzule w umowach, właścicieli, którzy z dnia na dzień zmieniają warunki umowy, czy ignorują ich zapisy, obciążają lokatorów problemami wynikającymi ze złego stanu mieszkania w momencie podpisywania umowy, odmawiają zwrotu kaucji pod różnymi pretekstami, zrywają umowy przed terminem, nękają lokatorów, a nawet przeprowadzają dzikie eksmisje, nawet wtedy, gdy lokatorzy płacą zawyżone stawki czynszu. Właściciele mieszkań mogą twierdzić, że te nie są typowe sytuacje, ale czemu w takim razie przedstawiają sytuacje, w których mniejszość lokatorów zachowuje się nieuczciwie jako normę, a nie pożałowania godny wyjątek?

1 komentarz na temat Komentarz do ostatnich działań RPO oraz organizacji właścicieli mieszkań

“Okrągły Stół” tylko dla właścicieli mieszkań?

W dniu 11 stycznia 2023 r. Rzecznik Praw Obywatelskich Marcin Wiącek zwrócił się do Ministra rozwoju i technologii Waldemara Budy z pytaniem o puste mieszkania, których właściciele nie chcą wynajmować. Choć cieszy, że ogromny problem społeczny związany z niedostępnością mieszkań zaczyna wreszcie docierać do świadomości Rzecznika, w sposób bardzo charakterystyczny dla naszych czasów znalazł on sposób, żeby za obecny stan rzeczy obwinić lokatorów.

Jak napisał Marcin Wiącek:

Do Rzecznika Praw Obywatelskich docierają sygnały obywateli wskazujące na problemy z wynajmem lokali mieszkalnych na wolnym rynku. Informacje te potwierdzają także doniesienia medialne. Wynika z nich, że znaczna część prywatnego zasobu mieszkaniowego nie jest wykorzystywana. […] Mieszkania […] obecnie stoją puste. […]

Zdaniem wnioskodawców jest to spowodowane zbyt szeroką ustawową ochroną praw lokatorów i słabszą ochroną praw właściciela mieszkania. Właściciele obawiają się problemów związanych z nierzetelnym lokatorem, który nie będzie płacił za lokal i nie będzie chciał go opuścić. […] Dlatego też wielu właścicieli, w obawie przed nadużyciem przez potencjalnych nieuczciwych najemców przysługującej im ochrony praw lokatorów, nie przeznacza swego mieszkania na wynajem. […] Ochrona praw lokatorów nie może następować, tak jak to się działo dotychczas, przede wszystkim kosztem właścicieli.

Znane z obrony landlordów stowarzyszenie Mieszkanicznik skorzystało z uwagi medialnej związanej z listem RPO, by wystosować własny list do Premiera. W swoim liście stowarzyszenie obwinia lokatorów o zaleganie z czynszem i niszczenie lokali i żąda ograniczenia ochrony lokatorów i dalszej erozji uprawnień zawartych w ustawie o ochronie ich praw. Stowarzyszenie żąda możliwości natychmiastowego wypowiedzenia umowy najmu, przyspieszenia eksmisji i konsekwencji karnych dla lokatorów. W charakterystyczny sposób nie wspomina słowem o dzikich eksmisjach, do których dopuszcza się wielu właścicieli mieszkań i rażących przestępstwach popełnianych przez wielu z nich w poczuciu całkowitej bezkarności. Niektóre środowiska właścicieli posuwaja się nawet do postulatu, żeby zabronić doradzania lokatorom, jak przedłużyć procedurę eksmisyjną.

Piotr Uściński, wiceminister rozwoju i technologii, po konsultacjach z Ministerstwem Sprawiedliwości, zaproponował zorganizowanie “okrągłego stołu”, by ostatecznie rozwiązać kwestię lokatorską. Ministerstwo chętnie zaprosiło do współpracy stowarzyszenia reprezentujące właścicieli mieszkań, ale brak informacji o tym, by ktokolwiek miał reprezentować stronę lokatorską.

Problem niedostatecznego wykorzystania zasobu mieszkaniowego jest realny. W skali całej Polski, ubiegłoroczny spis powszechny wykazał że 12,1%, czyli 1,86 mln mieszkań w całym kraju było pustych. Wygląda jednak na to, że rządzący po 20 latach nieudanych reform wciąż odzierających lokatorów z najbardziej podstawowych praw nadal nie mają żadnego pomysłu, jak rozwiązać problem mieszkaniowy. Udaje im się tylko podążać z prądem i nadal obwiniać lokatorów za tragiczną sytuację, w której zostali postawieni.

Poniżej przytaczamy fragmenty książki przygotowywanej przez Zenobię Żaczek i Laurę Akai o historii zaplanowanej katastrofy mieszkaniowej. Fragmenty dotyczące 20-lecia deform ustawy o ochronie praw lokatorów, a zwłaszcza ich uzasadnienia, dostarczają wiele materiału do refleksji.

Skomentuj "Okrągły Stół" tylko dla właścicieli mieszkań?

Złożono projekt uchwały zmieniającej kryterium dochodowe najmu

W czwartek 5 stycznia b.r., Radni złożyli projekt zmieniający kryterium dochodowe uprawniające do najmu mieszkań komunalnych i socjalnych ze zasobów Miasta. Przypomnijmy, że Komitet Obrony Praw Lokatorów przygotował taki projekt i w zeszłym tygodniu wysłał go do wszystkich radnych, prosząc ich o wsparcie.

Tu znajduje się tekst naszej propozycji.

Projekt będzie dyskutowany na sesji Rady Warszawy, która odbędzie się w dniu 12 stycznia. Nasz projekt został przez Radnych nieco zmieniony. Wszystkie kryteria dochodowe zostały podwyższone, jednak nasza propozycja zakładała ustalenie poziomu kryterium dla lokali komunalnych na nieco wyższym poziomie. Uważamy, że nasze propozycje były odpowiednie, gdyż z propozycji Radnych wynika, że:

• osoba samotna zarabiająca minimalne wynagrodzenie może kwalifikować się do najmu, ale dwie osoby zarabiające minimalne wynagrodzenie już nie,
• osoby, które pozostają na wolnym rynku mogą po odliczeniu czynszu mieć do dyspozycji mniej niż minimum socjalne i nadal nie kwalifikować się do najmu mieszkania z zasobów Miasta,
• Radni nie chcą zlikwidować kryterium metrażowego, co oznacza, że wiele osób, szczególnie tych, które mieszkają poza zasobem Miasta i których nie stać na czynsz rynkowy, nie będzie kwalifikować się do najmu z powodu przekroczenia kryterium metrażowego.

Ten ostatni punkt wydaje nam się bardzo ważny, ponieważ na dyżury Komitetu wciąż przychodzi wiele osób, które otrzymały odmowy przyznania lokalu z powodu przekroczenia kryterium metrażowego, czasem ledwie o kilkadziesiąt centymetrów! Jednocześnie tych osób nie stać na dalszy najem mieszkania na wolnym rynku w związku z podwyżkami czynszów.

Choć urzędnicy miejskiego Biura Polityki Lokalowej twierdzą, że zarządy Dzielnic mogą pominąć kryterium metrażowe w szczególnych przypadkach, w rzeczywistości tak się nie dzieje. Na potwierdzenie tego faktu, przytaczamy zanonimizowany fragment dokumentu z taką odmową z dzielnicy Wola:

Oczywiście cieszymy się, że projekt zmian w Uchwale został zgłoszony. To jednak nie wystarczy. Musimy dalej naciskać na zmiany i kolejny raz ostrzegamy, że obecna polityka mieszkaniowa miast skazuje wiele rodzin na niepewność, mieszkaniowe ubóstwo, spiralę zadłużenia i w konsekwencji na bezdomność.

Skomentuj Złożono projekt uchwały zmieniającej kryterium dochodowe najmu

Kryterium dochodowe musi zostać podwyższone!

Komitet Obrony Praw Lokatorów wystosował do Radnych miasta stołecznego Warszawy apel w sprawie podwyższenia kryterium dochodowego uprawniającego do najmu lokalu z zasobów miasta.

Wraz z kryzysem dostępności zasobów mieszkaniowych na rynku prywatnym i znacznym wzrostem czynszów komercyjnych, a także wzrostem wynagrodzenia minimalnego, kryteria dochodowe uprawniające do najmu lokali z zasobu m. st. Warszawy stały się rażąco nieadekwatne. Aktualny sposób obliczania dochodu nie nadąża za rosnącymi kosztami wynajmu i nie umożliwia realnego rozpoznania gospodarstw domowych potrzebujących pomocy mieszkaniowej. Co do zasady, pomoc mieszkaniową powinny otrzymywać wszystkie gospodarstwa domowe, które nie są w stanie sprostać wysokości czynszów rynkowych bez uszczerbku dla innych koniecznych wydatków.

Komitet Obrony Praw Lokatorów sporządził propozycję nowelizacji Uchwały Rady Miasta z dnia 5 grudnia 2019 r. w sprawie zasad wynajmowania lokali wchodzących w skład mieszkaniowego zasobu miasta stołecznego Warszawy i przedstawił kalkulację kryteriów dochodowych, które by były adekwatne do aktualnych potrzeb. Mamy nadzieję, że Radni zapoznają się z projektem i rozważą nowelizację nieżyciowych przepisów.

Poniżej przedstawiamy propozycję zmian wysłaną do Radnych.

Skomentuj Kryterium dochodowe musi zostać podwyższone!